به نقل از «ایرنا»

دفاع مقدس در ادبیات معاصر- رضا رضایی مجد*

تاریخ انتشار: ۲ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۷۵۲۶۰۶

دفاع مقدس برگ زرینی در تاریخ این سرزمین است که همچون گوهر درخشانی در ادبیات ایران اسلامی می درخشد و جریان های فکری و اندیشه ای معاصر را متأثر کرده است.

هفته دفاع مقدس یادآور روزهای حماسه، ایثار و از خودگذشتگی دلاور مردانی است که با همه‌ توان در برابر رژیم تا دندان مسلح بعث عراق ایستادند و با نثار جان عزیزشان برگ زرینی را در دفتر با شکوه جمهوری اسلامی ایران رقم زدند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تقارن هفته‌ دفاع ‌مقدس با ایام عزاداری سید و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله ‌الحسین (علیه‌السلام) یادآور ایستادگی، مقاومت و عدم سازش در برابر مستکبران و زیاده‌خواهان جهان است که با پیروزی انقلاب اسلامی در پرتو هدایت‌های حکیمانه و نورانی امام عظیم‌الشأن و رهبری خلف صالحش به ثمر نشست.
هدف دشمن از برپایی جنگ تحمیلی نابودی انقلاب اسلامی بود که با پایمردی و مقاومت رزمندگان اسلام، روحیه انقلابی‌گری شعله‌ ورتر شد و گنجینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ عظیمی از معنویت، دینداری و آرمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خواهی را در هشت سال دفاع مقدس رقم زد.

* ادبیات دفاع مقدس
دفاع مقدس همچنین یکی از پدیده های مهمی است که فکر و ذهن نویسندگان معاصر را به خود معطوف داشته و عامل خلق نوعی ادبیات در میهن اسلامیمان شد. پدیده دفاع مقدس صرف نظر از اینکه می تواند به تنهایی کتاب قطوری از دائرة المعارف انقلاب اسلامی باشد و به عنوان زیر مجموعه ای از آن قرار گیرد، اما دارای آنچنان غنا، شور، نشاط، بالندگی، حوادث، رویدادها و رخدادهای عبرت آموز تاریخی، اسلامی و انسانی است که خود به عنوان یک جریان فکری در ادبیات جا باز کرده و در تقسیم بندی ادبیات معاصر برای خود جایگاه ویژه ای باز کرده و نوعی برجستگی پیدا کرده است. اینک ادبیات دفاع مقدس در همه زمینه ها از جمله شعر، داستان، رمان، نمایشنامه، فیلمنامه، قطعات ادبی، مقالات تحلیلی، توصیفی، تمثیلی، انتقادی و غیره حرفهای تازه ای برای گفتن دارد که در کمتر پدیده ای این گستردگی را می بینیم.

* ادبیات بیانگر حقایق و تاریخ ملت ها
چشم انداز، برداشت و نگاه هر نویسنده ای در متون ادبی، برآیندی است که او از حماسه ها، احساسات و جریان های زندگی پیرامون خود دارد، هرچقدر این نگاه زلال تر و شفاف تر باشد بهتر می تواند جریانات فکری جامعه خود را بسازد و در قالب آثاری مانا و ماندگار قرار گیرد و آثاری برجسته شعر، قصه، رمان، نمایشنامه، فیلمنامه و سایر آثار ادبی را به ارمغان گذارد.

* امتیاز ادبیات دفاع مقدس
از مزیت هایی که می تواند ادبیات دفاع مقدس در تاریخ شکوهمند انقلاب اسلامی داشته باشد مزیت «سندسازی» است. امروزه ادبیات علاوه بر جذب و اقناع مخاطب و پر کردن اوقات فراغت خوانندگان و فعال کردن زمینه های فرهنگی و هنری می تواند به عنوان سندی غیرقابل انکار از ادبیات و تاریخ کشور برای آیندگان باقی بماند. آیندگان می توانند حسب علاقه، اشتیاق و نیاز خود از آن بهره جویند و مطالب مفیدی را از آن استخراج کنند یا الگو بگیرند.
این اسناد ادبی، اگر دچار تحریف شوند نیز با تورقی بر سایر متون ادبی و موشکافی و نقادی و تحلیل محتوا و مقایسه با آثار دیگران می توان به حقیقت پی برد و دریافت که تا چه حد نویسنده این ادبیات در بیان رخدادها و حوادث دوران دفاع مقدس صادق و وفادار بوده است اما از آنجایی که نویسندگان ادبیات دفاع مقدس عمدتا خود در کوران حوادث جبهه و جنگ قرار گرفته اند و از شمیم کوی یار نفس کشیده اند کمتر دچار لغزش و تحریف شده اند حتی اگر در بیان و قدرت انتقال پیام و استفاده بهینه از خلاقیت های بکارگیری از کلمات و ماجراها قصوری کم و بیش داشته اند، در بیان مفاهیم صادق بوده اند.
از این روست که بر تارک ادبیات ایران، دفاع مقدس را مانند برگ زرینی در تاریخ می بینیم که همانند گوهر درخشانی در ادبیات حماسی، ادبیات نمایشی، ادبیات عرفانی، ادبیات انتقادی، ادبیات توصیفی می درخشد و جریان های فکری و اندیشه ای را متأثر از آن می دانیم و این تأثیرگذاری با واژه های بی جان در ادبیات، جان تازه ای در روح و جان آدمیان دمیده است.

* مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در هفته بزرگداشت دفاع مقدس به انتشار، تکثیر و توزیع کتبی با ادبیات حوزه دفاع مقدس اقدام کرده است. این آثار که با نویسندگی و روایت اهالی جبهه و جنگ توام است باری از روی دوش مسئولان به لحاظ روایت ایثارگری ها و بیان دلدادگی های رزمندگان اسلام و نقش آنان در تامین امنیت جامعه و کشور اسلامی ایران و منطقه برداشته است.
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس کتبی همچون «روزهای پرالتهاب» نوشته محمد کرمی راد فرمانده وقت لشکر 11 امیرالمومنین که خاطرات این فرمانده را در جنگ منتشر کرده، کتاب «جنگ ایران و عراق» نوشته جروم داناون مدرس مطالعات بین المللی دانشگاه سوین بورن استرالیا با ترجمه حمیدرضا جاوید زاده به پیشینه و روند تشدید تعارض میان ایران و عراق پرداخته و کتاب « مراکز اقتصادی خوزستان در جنگ » نوشته بهادر قیم، کتاب «دزفول» نوشته عبدالرضا سالمی نژاد، کتاب « لشکر 31 عاشورا در عملیات والفجر 8 » با روایت محمد اللهیاری فر، کتاب « شهدای محراب و دفاع مقدس» نوشته مهدی بهرامی و کتاب «همراه» نوشته زهرا اردستانی روایت همراهی همسر سرلشکر سید یحیی رحیم صفوی را منتشر کرده است.
این مرکز همچنین کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی در جنگ ایران و عراق» از نگاه صاحبنظران داخلی نوشته رسول افضلی و امیر محسن زادگان، کتاب روزشمار جنگ ایران و عراق با عنوان «طبس تا سنندج» نوشته هادی نخعی، کتاب « آزادسازی خرمشهر» نوشته ابوالقاسم حبیبی و کتاب «اطلس حماسه خرمشهر» نوشته حاج محسن رشید را میان علاقه مندان و ناشران توزیع کرد.

* تاثیر ادبیات نوپای دفاع مقدس
در این میان، اگر نوشته ها، سروده ها و آثار نویسندگان معاصر را که بیانگر احساسات پاک سرایندگان و نویسندگان آن است نسبت به مفاهیمی چون ایثار، دلدادگی حماسه آفرینان دفاع مقدس بسنجیم، سوز و شور و لطایف و ظرایف و هنر و زیبایی را در متون ادبی پیدا می کنیم که جدا کردن آنها از ادبیات معاصر ایران خسارت بزرگی خواهد بود که در آن صورت کلمات بی هویت و سرگردان در الفبای خیال نویسندگان بی تفاوت به حوادث مهم کشور باقی می مانند و تأثیر چندانی در دل مخاطبان نخواهند داشت.
امروزه اگر چه ادبیات دفاع مقدس هنوز نورس و تازه به دوران رسیده است، اما به خوبی مشهود است که تأثیر مهمی را در ادبیات کشور برجای گذاشته که با همدلی و همیاری اندیشمندان ارتقای هرچه بیشتر آن انتظار می رود.
* خبرنگار ایرنا

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اجتماعي بسيج ما و شهدا ادبيات دفاع مقدس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۷۵۲۶۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روایت خسروپناه از سجایای اخلاقی محمدرضا سنگری

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور در آیین نکوداشت دکتر محمدرضا سنگری گفت: تکریم از دکتر سنگری، تکریم علم و ادب است. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از دزفول، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه پنج‌شنبه شب در آیین نکوداشت ادیب دزفول دکترمحمدرضا سنگری، با تبریک هفته معلم و گرامیداشت معلمان شهید به‌ویژه علامه شهید مرتضی مطهری، اظهار داشت: قریب به یک‌سال‌واندی از دکتر سنگری تقاضا کردیم این مجلس تکریم را بپذیرند و ایشان نمی‌پذیرفت تا در نهایت با اصرار او را راضی کردیم و گفتیم این تکریم فقط تکریم شخص شما نیست، بلکه تکریم علم و ادب است. این‌ها کارهایی تمدنی است و نسل جوان و نوجوان در این مجالس می‌آیند و درس می‌گیرند و بهره می‌برند.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی گفت: خداوند را شاکرم که این نشست حکمت‌بنیان برگزار شد تا از اندیشمندی متفکر، ادیبی متخلق و فرزند دیار مقاومت تکریم شود.

وی افزود: دکتر سنگری بیش از نیم قرن در ترویج معارف اسلامی و عاشوراپژوهی تلاش کردند و مداحان و ذاکران کشور به‌ویژه استان خوزستان از آثار ادبی ایشان بهره برده‌اند. فرماندهان و رزمندگان جبهه و جنگ از دانش او درس می‌گرفتند. ایشان از پیش از انقلاب یک شخصیت فعال فرهنگی بوده و با گروه منصورون نیز ارتباط داشته است.

خسروپناه ادامه داد: دکتر سنگری معلم و مدرس آموزش‌وپرورش و دانشگاه های مختلف است. او مولف کتب درسی زبان و ادبیات فارسی و همینطور فعال مطبوعاتی است. او مولف ده‌ها کتاب است و عاشوراپژوهی و تبیین‌گر ادبیات انقلاب و ادبیات پایداری است و در راس همه کارنامه ارزشمند ایشان، ولایت‌مداری دکتر سنگری است. 

وی با بیان اینکه سوال مهمی که مطرح است این است که چه اتفاقی می‌افتد که استاد سنگری شکل می‌گیرد؛ اظهار کرد: 3 عامل مهم در ساخت هویت و شخصیت استاد سنگری موثر بوده و این 3 عامل می‌تواند برای همه ما نقش‌آفرین باشد.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه تربیت خانوادگی اصل و اساس است؛ تصریح کرد: عامل اول تربیت خانوادگی است. او انسانی است که بر سر سفره پدر و مادری متدین که حلال و حرام را رعایت می‌کرده‌اند بزرگ شده است و با عالمان زمانه خود ارتباط داشته است.

خسروپناه ادامه داد: عامل دوم تعالی مسجدی است. دکتر سنگری اهل مسجد بود و در مسجد رشد کرد. هم خودش در مسجد رشد و تعالی پیدا کرد و هم تعالی‌بخش اهل مسجد بود.

وی افزود: عامل سوم فضیلت‌یافتگی در ساحت اخلاق و ادب است. ادب یک مفهوم بسیار متعالی است. ادب یک رزق متعالی و یک نعمت الهی است. فرق اخلاق و ادب در این است که اخلاق ملکات فضیلت‌محور درونی است، اما انسانی که این فضیلت درونی را در ظاهر هم بروز می‌دهد، این انسانِ با ادبی است.

خسروپناه خاطرنشان کرد: از نظر بنده، دکتر سنگری در آثار عاشوراپژوهی خود به یک پیام اساسی اشاره دارد و آن هم این است که فضایل اخلاقی، انسان را یار امام و رذایل اخلاقی، انسان را بار امام می‌کند.

وی گفت: همسر بزرگوار استاد سنگری وصف خوبی درباره ایشان دارند و می‌گویند که او خوش‌خلق، گشاده‌رو و مثبت‌اندیش. کسی است که جهان را زیبا می‌بیند و به تحقیر دیگران نمی‌پردازد.

به گزارش تسنیم، رونمایی از آثار این نویسنده کشوری و تجلیل از وی از دیگر بخش های ایین نکوداشت محمدرضا سنگری بود.

همچنین در حاشیه این آیین که با حضور حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد،‌ نمایشگاهی از آثار تالیفی این مولف و استاد برجسته ادبیات کشور بر پا شد.

دکتر محمدرضا سنگری در اولین روز آبان 1333 هجری شمسی در خانواده ای اهل دین، ادب و معرفت در دزفول دیده به جهان گشود. وی تمام دوران کودکی، نوجوانی، جوانی و بسیاری از سال های پس از آن را در دزفول گذراند و از مبارزان جوان پیش از انقلاب و رزمنده و مبلغ موثر سال های دفاع مقدس است.

سنگری، پس از پایان تحصیل در مقطع کاردانی در سال 1354 به عنوان معلم ادبیات به استخدام آموزش پرورش درآمد و پس از آن در سال 1373 با گذراندن مراتب عالی علمی موفق به اخذ درجه دکتری در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد.

دکتر سنگری یکی از پژوهشگران عاشورایی برجسته کشور است که سوابقی نظیر عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، عضو شورای نویسندگان کتاب مطالعات اجتماعی، مدیر دفتر هنر و ادبیات عاشورایی حوزه هنری، عضو گروه ادبیات انقلاب اسلامی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، عضو شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی و دبیر علمی کتاب سال عاشورا را دارد.

عضو شورای مشاوران تربیتی سازمان پژوهش و برنامه ریزی، عضو شورای فرهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، عضو گروه پژوهشی ادبیات پژوهشگاه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، عضو هیات مدیره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، رئیس شورای علمی بنیاد دعبل خزاعی، عضو هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی دزفول، دبیر علمی جشنواره شعر غدیر بنیاد بین المللی غدیر، دبیر علمی کتاب ربع قرن دفاع مقدس، دبیر علمی جشنواره کتاب سال دفاع مقدس، عضو هیات امنای بسیج هنرمندان کشور و داور 10ها جشنواره و سوگواره شعر، داستان، تحقیق، پژوهش و مقاله نگاری نیز از دیگر سوابق اجرایی وی هستند.

این پژوهشگر برجسته، مولف بیش از 100 عنوان کتاب از جمله نظیر سوگ سرخ، سرچشمه امید، در قلمرو راز، نافله باغ، ادبیات معاصر، جاده سجاده و روزنه‌ای به دنیای نوجوانی است. وی همچنین در تألیف 30 جلد کتاب درسی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان و کتاب‌های راهنمای معلم مشارکت داشته است.

انتهای پیام/735/.